Tunele kolejowe na ziemiach polskich wybudowane w XIX wieku |
|
|
1. Tunel w Rydułtowach
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- pierwszy zarząd:
- WB - Wilhelmsbahn AG / Kolej Wilhelma
- lata budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel zaprojektowany i budowany jako jednokomorowy, dwutorowy. Z powodu częściowego zawalenia się obiektu w trakcie jego powstawania (rok 1857) prześwit w środkowej części jest jednotorowy.
- Obiekt częściowo zniszczony 1 września 1939 roku przez saperów Wojska Polskiego. Jego odbudowa trwała do 10 lipca 1941 roku.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny i czasy obecne |
|
|
|
2. Tunel w Wilnie - Ponarach
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- pierwszy zarząd:
- PWŽD - Peterburgo - Warszawskaja Železnaja Doroga / Droga Żelazna Petersbursko - Warszawska
- lata budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednokomorowy, dwutorowy.
- Obiekt z powodu coraz gorszego stanu technicznego i groźby zawalenia został wycofany z eksploatacji w roku 1960 a odcinek linii do stacji Landwarów został poprowadzony objazdem. Tunel jest obecnie chronionym siedliskiem i rezerwatem nietoperzy.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny do roku 1991 |
|
czasy obecne |
|
|
|
3. Tunel w Wojanowie
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- Wałbrzych Główny - Jelenia Góra
- pierwszy zarząd:
- SGB - Schlesische Gebirgsbahn / Śląska Kolej Górska
- lata budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- ✅ lata 1920 - 1945 i ponownie od roku 1966
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednokomorowy, dwutorowy.
- Po ponownej elektryfikacji linii kolejowej Wałbrzych Główny - Jelenia Góra z powodu niezachowania skrajni nie jest możliwe mijanie się pociągów wewnątrz obiektu. Powoduje to że w pewnym sensie odcinek pomiędzy Wojanowem a Janowicami Wielkimi można traktować jako jednotorowy :)
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny i czasy obecne |
|
|
|
4. Tunel w Wałbrzychu pod górą Brzezinka
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- Wałbrzych Główny - Jelenia Góra
- pierwszy zarząd:
- SGB - Schlesische Gebirgsbahn / Śląska Kolej Górska
- lata budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednokomorowy, dwutorowy.
- Z powodu szkód górniczych i postępującej degradacji technicznej obiektu (tunel położony był w sąsiedztwie kopalni węgla kamiennego Friedrich Stollberg i Victoria) został on rozebrany w latach 1933 - 1937. Obecnie w jego miejscu jest głęboki wykop którego zbocza zabezpieczone są siatką rozpiętą na stalowych słupach.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny i czasy obecne |
|
|
|
5. Tunel Jabłonkowski
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- pierwszy zarząd:
- KOB - Privilegierte Kaschau - Oderberger Bahn / Kolej Koszycko - Bogumińska
- lata budowy:
- 1869 - 1871 (komora zachodnia)
- 1814 - 1917 (komora wschodnia)
- długość:
- komora zachodnia - 606 m
- komora wschodnia - 609 m
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel do roku 2007 istniał jako dwukomorowy.
- 26 sierpnia 1939 roku obiekt był celem jednej z niemieckich prowokacji bezpośrednio poprzedzających wybuch II wojny światowej (tzw. incydent jabłonkowski).
- 15 listopada 2009 roku podczas prac remontowych tunelu wschodniego doszło do jego częściowego zawalenia. Pierwotnie modernizacja miała polegać na wymianie sklepień i ścian obu tuneli, jednak po wystąpieniu katastrofy budowlanej zdecydowano się na całkowitą przebudowę tunelu wschodniego polegającą na jego poszerzeniu do dwóch torów. Zakończenie przebudowy nastąpiło 11 lipca 2013 roku. Tunel zachodni po wyłączeniu z eksploatacji został zasypany.
- Obecna długość tunelu wynosi 612 m.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1938 |
|
rok 1939 |
|
okres powojenny do roku 1993 |
|
czasy obecne |
|
|
|
6. Tunel w Uhercach Mineralnych
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- pierwszy zarząd:
- EMGV - Első Magyar - Gácsországi Vasút / Pierwsza Węgiersko - Galicyjska Kolej Żelazna
- rok ukończenia budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednokomorowy, dwutorowy.
- Jest to najkrótszy tunel kolejowy w Polsce.
- Linia kolejowa Krościenko - Zagórz przechodząca tunelem jest obecnie jednotorowa.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny i czasy obecne |
|
|
|
7. Tunel w Bardzie Śląskim
- województwo:
- typ obiektu:
- górski brzegowy - zakole rzeki Nysa Kłodzka
- odcinek linii kolejowej:
- Kamieniec Ząbkowicki - Kłodzko Główne
- pierwszy zarząd:
- OSE - Oberschlesische Eisenbahn / Kolej Górnośląska
- lata budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednokomorowy, dwutorowy.
- Południowy portal obiektu został uszkodzony na długości 15 m przez wycofujące się wojska niemieckie w 1945 roku.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny i czasy obecne |
|
|
|
8. Tunel w Długopolu Zdroju
- województwo:
- typ obiektu:
- górski brzegowy - zakole rzeki Nysa Kłodzka
- odcinek linii kolejowej:
- Kłodzko Główne - Międzylesie
- pierwszy zarząd:
- OSE - Oberschlesische Eisenbahn / Kolej Górnośląska
- lata budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednokomorowy, dwutorowy.
- Wewnątrz obiektu nigdy nie ułożono drugiego toru.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny i czasy obecne |
|
|
|
9. Tunel w Kamionce Wielkiej
- województwo:
- typ obiektu:
- górski brzegowy - zakole rzeki Kamionka
- odcinek linii kolejowej:
- pierwszy zarząd:
- TLS - k.k. Tarnow - Leluchower Staatsbahn / C.K. Tarnowsko - Leluchowska Kolej Państwowa
- lata budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednokomorowy, dwutorowy.
- W trakcie elektryfikacji linii kolejowej Tarnów - Nowy Sącz z powodu niezachowania skrajni odcinek linii znajdujący się wewnątrz obiektu został przebudowany na jednotorowy.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny i czasy obecne |
|
|
|
10. Tunel w Żegiestowie Zdroju
- województwo:
- typ obiektu:
- górski brzegowy - zakole rzeki Poprad
- odcinek linii kolejowej:
- pierwszy zarząd:
- TLS - k.k. Tarnow - Leluchower Staatsbahn / C.K. Tarnowsko - Leluchowska Kolej Państwowa
- lata budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednokomorowy, dwutorowy.
- W okresie II wojny światowej tunel był dwukrotnie zniszczony - raz w roku 1939 i ponownie w roku 1945. Powojenna odbudowa obiektu spowodowała jego zwężenie do jednego toru.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny i czasy obecne |
|
|
|
11. Tunel w Łupkowie
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- pierwszy zarząd:
- EMGV - Első Magyar - Gácsországi Vasút / Pierwsza Węgiersko - Galicyjska Kolej Żelazna
- lata budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednokomorowy, dwutorowy.
- Bardzo niekorzystne warunki geologiczne były powodem licznych zmian projektu budowy i rekonstrukcji istniejących już fragmentów obiektu co spowodowało opóźnienie jego oficjalnego otwarcia o 2 lata.
- Linia kolejowa Zagórz - Łupków - Medzilaborce przechodząca tunelem jest obecnie jednotorowa. Zmiana ilości torów w tunelu została zatwierdzona umową polsko - czechosłowacką z 31 maja 1921 r.
- W okresie II wojny światowej tunel był dwukrotnie zniszczony - raz w roku 1939 i ponownie w roku 1944.
- Podczas odbudowy tunelu w latach 1945 - 1946 jego wschodni (czyli polski) fragment skrócono o około 50 m.
- W latach 1952 - 1974 tunel był nieczynny, w roku 1974 został otwarty dla ruchu towarowego.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1938 |
|
rok 1939 |
|
okres powojenny do roku 1993 |
|
czasy obecne |
|
|
|
12. Tunel w Unisławiu Śląskim
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- Boguszów Gorce Wschód - Meziměstí
- pierwszy zarząd:
- BSFE - Breslau - Schweidnitz - Freiburger Eisenbahngesellschaft / Kolej Wrocławsko - Świdnicko - Świebodzka
- lata budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- ✅ lata 1914 - 1945
- ❌ czasy obecne
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednotorowy.
- Był to pierwszy w Polsce tunel z zamontowaną wewnątrz siecią trakcyjną przystosowany do przejeżdżania pociągów elektrycznych.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny i czasy obecne |
|
|
|
13. Tunel w Bielsku Białej
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- Bielsko Biała Główna - Żywiec
- pierwszy zarząd:
- KFNB - k.k. privilegierte Kaiser Ferdinands Nordbahn / C.K. Uprzywilejowana Kolej Północna Cesarza Ferdynanda
- lata budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednokomorowy, dwutorowy.
- Obiekt częściowo zniszczony w nocy z 2 na 3 września 1939 roku przez saperów Wojska Polskiego. Jego odbudowa trwała do połowy roku 1940.
- Z powodu braku możliwości obniżenia poziomu torowiska wewnątrz obiektu nie jest możliwe zmieszczenie w nim dwóch torów wraz z siecią trakcyjną, dlatego obecnie tunel jest jednotorowy.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny i czasy obecne |
|
|
|
14. Tunel w Wałbrzychu pod górą Mały Wołowiec
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- Wałbrzych Główny - Kłodzko Główne
- pierwszy zarząd:
- SGB - Schlesische Gebirgsbahn / Śląska Kolej Górska
- lata budowy:
- 1876 - 1880 (komora południowa)
- 1909 - 1911 (komora północna)
- długość:
- komora południowa - 1560 m
- komora północna - 1601 m
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako dwukomorowy.
- Północna, nowsza komora jest najdłuższym tunelem kolejowym w Polsce w jej powojennych granicach.
- Od roku 2004 południowa, starsza komora jest wyłączona z ruchu co powoduje że odcinek Wałbrzych Główny - Jedlina Zdrój jest jednotorowy.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny i czasy obecne |
|
|
|
15. Tunel w Głuszycy pod górą Sajdak
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- Wałbrzych Główny - Kłodzko Główne
- pierwszy zarząd:
- SGB - Schlesische Gebirgsbahn / Śląska Kolej Górska
- lata budowy:
- 1876 - 1880 (komora wschodnia)
- 1908 - 1910 (komora zachodnia)
- długość:
- komora wschodnia - 384 m
- komora zachodnia - 384 m
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako dwukomorowy.
- Pod koniec II wojny światowej obie komory tunelu od strony północnej zostały wysadzone przez wycofujące się wojska niemieckie. W wyniku rekonstrukcji obiektu zakończonej w roku 1947 komora wschodnia czyli starsza uległa skróceniu o 4 m.
- Obecnie obie komory tunelu są przejezdne ale ruch pociągów odbywa się tylko komorą wschodnią.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny i czasy obecne |
|
|
|
16. Tunel w Świerkach pod górą Świerkowa Kopa
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- Wałbrzych Główny - Kłodzko Główne
- pierwszy zarząd:
- SGB - Schlesische Gebirgsbahn / Śląska Kolej Górska
- lata budowy:
- 1876 - 1880 (komora południowa)
- 1909 - 1911 (komora północna)
- długość:
- komora południowa - 1176 m
- komora północna - 1176 m
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako dwukomorowy.
- Obie komory obiektu są czynne i w obu prowadzony jest ruch pociągów.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny i czasy obecne |
|
|
|
17. Tunel w Uniejowie - Rędzinach
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- Jędrzejów - Kraków Główny / Olkusz
- pierwszy zarząd:
- IDŽD - Iwangorodo - Dombrowskaja Železnaja Doroga / Droga Żelazna Iwanogrodzko - Dąbrowska
- lata budowy:
- 1882 - 1884 (komora wschodnia)
- 1910 - 1912 (komora zachodnia)
- długość:
- komora wschodnia - 769 m
- komora zachodnia - 748 m
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako dwukomorowy.
- Obie komory obiektu ze względu na ważną funkcję strategiczną były wielokrotnie niszczone podczas obu wojen światowych i tak samo często odbudowywane.
- Obie komory obiektu są czynne i w obu prowadzony jest ruch pociągów - obecnie jest to fragment głównego połączenia Krakowa z Centralną Magistralą Kolejową.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny i czasy obecne |
|
|
|
18. Tunel w Buczaczu
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- Chryplin - Biała Czortkowska
- pierwszy zarząd:
- GT - k.k. Galizische Transwersalbahn / C.K. Galicyjska Kolej Transwersalna
- lata budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednotorowy.
- Odcinek Chryplin - Buczacz został fizycznie zlikwidowany przez wycofujące się wojska niemieckie latem 1944 roku. Nie został już odbudowany.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny do roku 1991 |
|
czasy obecne |
|
|
|
19. Tunel w Synowódzku Wyżnym
- województwo:
- typ obiektu:
- brzegowy - widły rzek Opór i Stryj
- odcinek linii kolejowej:
- pierwszy zarząd:
- StB - Österreichische Staatsbahnen / C.K. Austriackie Koleje Państwowe
- rok ukończenia budowy:
- 1887 (komora północna)
- czasy powojenne - administracja ZSRS (komora południowa)
- długość:
- 140 m (komora północna)
- 165 m (komora południowa)
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel do czasów po II wojnie światowej czyli do okresu administrowania tymi terenami przez ZSRS istniał jako jednotorowy.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny do roku 1991 |
|
czasy obecne |
|
|
|
20. Tunel w Toruniu
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- Toruń Główny - Toruń Wschodni
- pierwszy zarząd:
- KO - Königlich Preußische Ostbahn / Królewska Pruska Kolej Wschodnia
- lata budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednokomorowy, dwutorowy.
- Obiekt jest de facto bramą kolejową zamykającą od północy wjazd na stację Toruń Miasto. Stanowi ona część dawnej struktury umocnień (przejścia torowego przez wał artyleryjski) Twierdzy Toruń - obecnie fakt ten ma już tylko znaczenie historyczne.
- W trakcie elektryfikacji odcinka Toruń Główny - Toruń Wschodni z powodu niezachowania skrajni fragment linii znajdujący się wewnątrz obiektu został przebudowany na jednotorowy.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny i czasy obecne |
|
|
|
21. Tunel Beskidzki
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- pierwszy zarząd:
- StB - Österreichische Staatsbahnen / C.K. Austriackie Koleje Państwowe
- lata budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel do roku 2018 istniał jako jednotorowy.
- W dwudziestoleciu międzywojennym był to (przynajmniej częściowo) najdłuższy tunel kolejowy w Polsce.
- W roku 1944 wojska niemieckie częściowo zniszczyły tunel, który powrócił do użytku 2 lata później.
- Z uwagi na postępującą degradację stanu technicznego obiektu konieczna stała się jego gruntowna przebudowa lub zastąpienie nową konstrukcją. 26 września 2013 roku rozpoczęła się budowa nowego Tunelu Beskidzkego. Powstał on 30 m na południe od starego obiektu. Teraz jest dwutorowy a jego obecna długość to 1765 m. Oddanie do ekspolatacji nastapiło 24 maja 2018 roku z udziałem najwyższych władz Ukrainy.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1938 |
|
rok 1939 |
|
okres powojenny do roku 1991 |
|
czasy obecne |
|
|
|
22. Tunel w Jaremczu
- województwo:
- typ obiektu:
- górski brzegowy - zakole rzeki Prut
- odcinek linii kolejowej:
- pierwszy zarząd:
- StB - Österreichische Staatsbahnen / C.K. Austriackie Koleje Państwowe
- rok ukończenia budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednotorowy.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny do roku 1991 |
|
czasy obecne |
|
|
|
23. Tunel w Mikuliczynie
- województwo:
- typ obiektu:
- górski brzegowy - zakole rzeki Prut
- odcinek linii kolejowej:
- pierwszy zarząd:
- StB - Österreichische Staatsbahnen / C.K. Austriackie Koleje Państwowe
- rok ukończenia budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednotorowy.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1939 |
|
okres powojenny do roku 1991 |
|
czasy obecne |
|
|
|
24. Tunel w Woronience pod Przełęczą Tatarską
- województwo:
- typ obiektu:
- odcinek linii kolejowej:
- pierwszy zarząd:
- StB - Österreichische Staatsbahnen / C.K. Austriackie Koleje Państwowe
- rok ukończenia budowy:
- długość:
- wysokość:
- elektryfikacja:
- uwagi:
- Tunel wybudowany jako jednotorowy.
- Jest to najwyżej położony tunel na ziemiach polskich - obecnie poza jej granicami.
- zmiany przynależności państwowej:
|
okres przed I wojną światową - stan na rok 1914 |
|
okres międzywojenny - stan na rok 1938 |
|
rok 1939 |
|
okres powojenny do roku 1991 |
|
czasy obecne |
|
|
|