Koleje wąskotorowe na ziemiach polskich których budowę rozpoczęto w okresie I wojny światowej   1 (34). Sompolińska Kolej Dojazdowa województwo: wielkopolskie, kujawsko - pomorskie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1914 szerokość toru: 600 mm przebudowana w roku 1922 na 750 mm największa łączna długość: 148 km długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim: 131 km zasadnicze odcinki: Dobre Kujawskie - Sompolno Sompolno - Przystronie - Koło Wąskotorowe - Dąbie Kolskie Sompolno - Ślesin - Jabłonka Słupecka Anastazewo - Jabłonka Słupecka - Gosławice normalnotorowe stacje styczne: Koło obecny status linii: ➗ rok 1993 - zawieszenie ruchu pasażerskiego na dwóch ostatnich czynnych fragmentach sieci: Koło Wąskotorowe - Sompolno i Przystronie - Boniewo ➗ rok 2001 - zakończenie przewozów towarowych ❌ rok 2013 (mniej więcej) - ostateczny demontaż linii uwagi: W roku 1959 Krośniewicka KD weszła w skład Kujawskich KD, utworzonych razem z Sompolińską KD i Wrzesińsko - Gnieźnieńską KW. Powstała w ten sposób najdłuższa sieć kolei wąskotorowych w Polsce o długości 615 km funkcjonująca na terenie trzech województw: wielkopolskiego, łódzkiego i kujawsko - pomorskiego. W latach 80-tych powiększanie się wyrobisk KWB Konin spowodowało likwidację odcinka linii Biskupie Koniński - Jabłonka Słupecka. Kopalnia wybudowała w zamian nową linię ze Złotkowa przez Sławoszewek do Biskupia. 2 (35). Kaliska Kolej Dojazdowa województwo: wielkopolskie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1914 szerokość toru: 750 mm największa łączna długość: 72 km długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim: 56 km zasadnicze odcinki: Kalisz Wąskotorowy - Żelazków - Zbiersk - Turek Opatówek Wąskotorowy - Żelazków normalnotorowe stacje styczne: Opatówek obecny status linii: ➗ rok 1991 - zawieszenie rozkładowych przewozów pasażerskich na zasadniczym szlaku Kalisz Wąskotorowy - Zbiersk - Turek ❌ rok 1994 - likwidacja odcinka do Kalisza Wąskotorowego ➗ rok 2006 - ostateczne zakończenie przewozów towarowych ✅ rok 2014 - reaktywacja pasażerskiego ruchu turystycznego na odcinku Zbiersk - Petryki uwagi: Na początku lat 60-tych linia w okolicach Turku została przedłużona do nowo powstającej elektrowni "Adamów". Obecnie kolejka prowadzi ruch turystyczny na odcinku Zbiersk - Złotniki Wielkie. Trwają prace nad przywróceniem ruchu w kierunku Opatówka Wąskotorowego. 3 (36). Rogowska Kolej Dojazdowa województwo: łódzkie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1915 szerokość toru: 600 mm przebudowana w 1954 roku na 750 mm największa łączna długość: 68 km długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim: 49 km zasadnicze odcinki: Rogów Wąskotorowy - Głuchów - Rawa Mazowiecka - Biała Rawska normalnotorowe stacje styczne: Rogów obecny status linii: ➗ rok 2001 - zakończenie przewozów pasażerskich i towarowych pod zarządem PKP ✅ rok 2003 - reaktywacja pasażerskiego ruchu turystycznego na różnych odcinkach w zależności od aktualnego stanu przejezdności linii uwagi: W roku 1996 kolejka została wpisana do rejestru zabytków. Od roku 2002 kolejką administruje Fundacja Polskich Kolei Wąskotorowych. Całość torowiska kolejki jak dotąd istnieje, ale jest ono w dużej części nieprzejezdne. Obecnie regularny ruch pasażerski prowadzony jest na odcinku Rogów Wąskotorowy - Jeżów (7 km). 4 (37). Jędrzejowska Kolej Dojazdowa (inna nazwa - Świętokrzyska Kolej Dojazdowa) województwo: świętokrzyskie, małopolskie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1915 szerokość toru: 600 mm przebudowana w latach 1950 - 1951 roku na 750 mm największa łączna długość: 359 km długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim: 341 km zasadnicze odcinki: Jędrzejów Wąskotorowy - Umianowice - Chmielnik Buski - Bogoria - Szczucin k. Tarnowa Wąskotorowy Bogoria - Koprzywnica Umianowice - Pińczów - Wiślica - Cudzynowice Charsznica Wąskotorowa - Miechów Waskotorowy - Cudzynowice Cudzynowice - Kazimierza Wielka - Proszowice - Kocmyrzów Waskotorowy normalnotorowe stacje styczne: Jędrzejów, Charsznica, Stawiany Pińczowskie, Kocmyrzów, Szczucin k. Tarnowa obecny status linii: ➗ rok 1987 - zakończenie przewozów pasażerskich pod zarządem PKP ➗ rok 1993 - zakończenie przewozów towarowych ❌ rok 1993 - początek likwidacji południowych fragmentów sieci (odcinki Cudzynowice - Charsznica Wąskotorowa i Cudzynowice - Kocmyrzów Waskotorowy) ✅ rok 1995 - reaktywacja pasażerskiego ruchu turystycznego na odcinku Jędrzejów Wąskotorowy - Umianowice - Pińczów - Wiślica ❌ rok 2010 - likwidacja części linii na wschód od Chmielnika ➗ rok 2019 - ponowne zawieszenie ruchu pasażerskiego uwagi: Przeprawa mostowa przez Wisłę w Szczucinie do roku 1978 była wspólna dla kolejki i ruchu samochodowego. Tor kolejowy był wbudowany w jezdnię i na czas przejazdu pociagu przez most zamykano na nim ruch kołowy. W roku 1995 odcinek Jędrzejów Wąskotorowy - Umianowice - Pińczów został wpisany do rejestru zabytków. Od roku 1997 odcinek Pińczów - Wiślica jest nieprzejezdny. Powodem zawieszenia ruchu pasażerskiego od roku 2019 jest bardzo zły stan obiektów inżynieryjnych na odcinku Motkowice - Umianowice. 5 (38). Mławska Kolej Dojazdowa województwo: mazowieckie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1915 szerokość toru: 600 mm przebudowana w 1961 roku na 750 mm największa łączna długość: 146 km długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim: 125 km zasadnicze odcinki: Mława Wąskotorowa - Przasnysz Miasto - Maków Mazowiecki Ciechanów Wąskotorowy - Grudusk Ciechanów Wąskotorowy - Krasne normalnotorowe stacje styczne: Mława, Ciechanów obecny status linii: ➗ rok 1981 - zawieszenie przewozów pasażerskich na odcinkach Mława Wąskotorowa - Przasnysz Miasto i Ciechanów Wąskotorowy - Krasne ➗ rok 1986 - zawieszenie przewozów pasażerskich na odcinkach Przasnysz Miasto - Maków Mazowiecki i Ciechanów Wąskotorowy - Grudusk ➗ rok 2001 - zakończenie przewozów towarowych pod zarządem PKP ✅ rok 2006 i później - kilkukrotne próby reaktywacji ruchu pasażerskiego (na zamówienie) przez Lokalną Organizację Turystyczną Północnego Mazowsza ➗ rok 2014 - definitywne zakończenie pasażerskich przewozów turystycznych uwagi: Jedynym istniejącym (ale generalnie nieprzejezdnym) fragmentem sieci jest odcinek Mława Wąskotorowa - Przasnysz Miasto - Maków Mazowiecki. Linie wychodzące z Ciechanowa Wąskotorowego do Gruduska oraz Krasnego zostały zlikwidowane jeszcze w latach 90-tych XX wieku. Obecnie kolejka jest nieczynna i robi wrażenie opuszczonej a pozostałości taboru niszczeją na stacji Przasnysz Miasto. 6 (39). Myszyniecka Kolej Dojazdowa (inna nazwa - Ostrołęcka Kolej Dojazdowa) województwo: mazowieckie, podlaskie, warmińsko - mazurskie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1915 szerokość toru: 600 mm największa łączna długość: 179 km długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim: 160 km zasadnicze odcinki: Myszyniec - Dęby - Kolno Dęby - Nowogród - Łomża Wąskotorowa Myszyniec - Grabowo Wąskotorowe Myszyniec - Rozogi - Spychowo Wąskotorowe normalnotorowe stacje styczne: Grabowo, Spychowo, Łomża obecny status linii: ➗ rok 1962 - zamknięcie pierwszego odcinka linii z Myszyńca do Spychowa ➗ rok 1972 zakończenie przewozów pasażerskich ❌ rok 1973 zakończenie przewozów towarowych i późniejsza likwidacja całości sieci uwagi: Odcinek Spychowo - Rozogi leżący przed II wojną na terenie Niemiec został włączony w strukturę Myszynieckiej KD po jej odbudowie w roku 1946. 7 (40). Poleska Kolej Wąskotorowa województwo: poleskie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1915 szerokość toru: 600 mm największa łączna długość: 326 km długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim: 203 km zasadnicze odcinki: Iwacewicze Wąskotorowe - Święta Wola - Telechany Święta Wola - Janów Poleski Wąskotorowy Janów Poleski Wąskotorowy - Lubieszów - Kamień Koszyrski Wąskotorowy normalnotorowe stacje styczne: Iwacewicze, Janów Poleski, Kamień Koszyrski obecny status linii: ❌ likwidacja większości sieci po roku 1944 - w miarę dokładna data nieznana ❌ rok 2012 - likwidacja ostatniego jeszcze działającego jako kolej leśna odcinka Iwacewicze - Telechany uwagi: Przed II wojną rozkładowy ruch pasażerski utrzymywany był przede wszystkim na dwóch głównych odcinkach: Janów Poleski Wąskotorowy - Iwacewicze Wąskotorowe oraz Janów Poleski Wąskotorowy - Kamień Koszyrski Wąskotorowy Po roku 1944 linia znalazła się na terytorium ZSRS. 8 (41). Kolej leśna Puszczy Knyszyńskiej województwo: podlaskie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1916 szerokość toru: 600 mm największa łączna długość: około 150 km planowana długość linii do wykorzystania w pasażerskim ruchu turystycznym: 20 km zasadniczy odcinek: Czarna Białostocka Wąskotorowa - Waliły Wąskotorowe (48 km) normalnotorowe stacje styczne: Czarna Białostocka, Waliły Wąskotorowe obecny status linii: ✅ rok 2006 - uruchomienie ruchu pasażerskiego na odcinku Czarna Białostocka Wąskotorowa - Czeremchowa Tryba (8 km) ➗ rok 2014 (data niepewna) - zawieszenie ruchu turystycznego uwagi: W roku 1992 istniejący jeszcze odcinek Czarna Białostocka - Kopna Góra został wpisany do rejestru zabytków. W roku 1999 zarząd nad kolejką przejęła Fundacja na Rzecz Leśnych Kolei Wąskotorowych. Wskutek bliżej niezdefiniowanych nieporozumień na linii Fundacja - Nadleśnictwo Czarna Białostocka ruch na kolejce jest od kilku lat wstrzymany. 9 (42). Kolej wąskotorowa Orańczyce - Prużana województwo: poleskie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1916 szerokość toru: 600 mm przebudowana po II wojnie światowej pod administracją ZSRS na 750 mm największa łączna długość: 13 km długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim: 13 km zasadnicze odcinki: Orańczyce Wąskotorowe - Prużana normalnotorowe stacje styczne: Orańczyce obecny status linii: ❌ rok 1965 - likwidacja linii uwagi: Przed II wojną rozkładowy ruch pasażerski utrzymywany był na całym odcinku Orańczyce Wąskotorowe - Prużana, ale linia miała bardziej charakter wojskowy niż dojazdowy. Po roku 1944 linia znalazła się na terytorium ZSRS. 10 (43). Nałęczowska Kolej Dojazdowa (inna nazwa - Nadwiślańska Kolej Wąskotorowa) województwo: lubelskie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1916 szerokość toru: 750 mm największa łączna długość: 52 km długość linii (dwudziestolecie międzywojenne) wykorzystywanych w ruchu pasażerskim: 52 km zasadnicze odcinki: Nałęczów Wąskotorowy - Karczmiska - Wilków Karczmiska - Rozalin - Opole Lubelskie / Poniatowa normalnotorowe stacje styczne: Nałęczów obecny status linii: ➗ rok 1963 - zamknięcie pierwszego odcinka linii z Karczmisk do Wilkowa ➗ rok 1991 - zawieszenie ruchu pasażerskiego do Poniatowej ➗ rok 1995 - koniec ruchu pasażerskiego pod zarządem PKP na ostatnim czynnym odcinku Nałęczów Wąskotorowy - Karczmiska - Opole Lubelskie ➗ rok 2001 - koniec przewozów towarowych pod zarządem PKP ✅ rok 2003 - uruchomienie przewozów pasażerskich (turystycznych) i towarowych przez Stowarzyszenie Kolejowych Przewozów Lokalnych uwagi: Obecnie ruch turystyczny prowadzony jest na odcinkach z Karczmisk do Wąwolnicy, Poniatowej i Opola Lubelskiego. 11 (44). Wieluńska Kolej Dojazdowa województwo: łódzkie, opolskie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1916 szerokość toru: 750 mm największa łączna długość: 33 km + 21 km (do roku 1916 Rosenberger Kreisbahn) długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim: 27 km + 21 km (do roku 1916 Rosenberger Kreisbahn) zasadnicze odcinki: Wieluń Dabrowa Wąskotorowy - Praszka Zawisna Olesno Śląskie - Gorzów Śląski - Praszka Zawisna (do roku 1916 Rosenberger Kreisbahn) normalnotorowe stacje styczne: Wieluń Dąbrowa, Praszka Zawisna, Olesno Śląskie (do roku 1928) obecny status linii: ➗ rok 1987 - zamknięcie dla ruchu pasażerskiego i towarowego ❌ rok 1988 - likwidacja linii uwagi: Rok 1896 - otwarcie linii wąskotorowej łączącej Olesno Śląskie i Gorzów Śląski. Ówczesna nazwa kolejki to Kleinbahn Landsberg - Rosenberg. Rok 1899 - przedłużenie linii do Zawisnej. Rok 1916 - oddanie do użytku "wojennego" odcinka Zawisna - Praszka - Wieluń. Całość linii ma teraz 82 km, nazwa zostaje zmieniona na Wieluner Kleinbahn. Rok 1918 - większa część linii pozostaje po stronie odrodzonej Polski. Odcinek z Praszki do Wielunia przejmuje PKP i od tego momentu zaczyna się oficjalna historia Wieluńskiej KD. Rok 1928 - dawna niemiecka część kolejki czyli Kleinbahn Landsberg - Rosenberg zostaje przebudowana na tor "normalny" 1435 mm. Po roku 1945 Wieluńska KD zostaje przedłużona do Zawisnej, całość linii liczy sobie 28 km. 12 (45). Hrubieszowska Kolej Dojazdowa województwo: lubelskie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1916 szerokość toru: 760 mm przebudowana w latach 50-tych na 750 mm największa łączna długość: 149 km długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim: 101 km zasadnicze odcinki: Werbkowice Wąskotorowe - Łaszczów - Uhnów Wąskotorowy Łaszczów - Wożuczyn Łaszczów - Witków Werbkowice Wąskotorowe - Gozdów - Hrubieszów Wąskotorowy - Dziekanów - Strzyżów Hrubieszowski Dziekanów - Matcze Gozdów - Uchanie normalnotorowe stacje styczne: Werbkowice, Uhnów (do roku 1951) obecny status linii: ❌ rok 1985 - likwidacja linii na południe od Werbkowic Wąskotorowych ➗ rok 1990 - zakończenie przewozów pasażerskich na ostatnim, czynnym odcinku Werbkowice Wąskotorowe - Hrubieszów Wąskotorowy - Strzyżów Hrubieszowski ➗ rok 1990 - zakończenie przewozów towarowych ❌ rok 2015 - ostateczna likwidacja linii uwagi: Po II wojnie w ruchu towarowym dominowały przewozy "z" i "do" cukrowni w Wożuczynie i Strzyżowie. Po roku 1951 (wymiana terenów przygranicznych z ZSRS) stacją końcową na południowym krańcu sieci stał się Byków - stacja w Uhnowie pozostała po "tamtej" stronie granicy. 13 (46). Zwierzyniecka Kolej Dojazdowa województwo: lubelskie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1916 szerokość toru: 600 mm przebudowana w roku 1964 na 750 mm największa łączna długość: 28 km długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim: 28 km zasadnicze odcinki: Zwierzyniec Wąskotorowy - Biłgoraj normalnotorowe stacje styczne: Zwierzyniec obecny status linii: ➗ rok 1971 - zakończenie ruchu pasażerskiego i towarowego ❌ rok 1971 - likwidacja linii uwagi: Pod koniec roku 1971 została otwarta normalnotorowa linia kolejowa ze Zwierzyńca do Stalowej Woli. Linia ta na odcinku Zwierzyniec Towarowy - Biłgoraj jest prawie w całości poprowadzona dawnym śladem Zwierzynieckiej KD. 14 (47). Brasławska Kolej Wąskotorowa województwo: wileńskie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1916 szerokość toru: 600 mm przebudowana w roku 1932 na 750 mm największa łączna długość: 94 km długość linii (dwudziestolecie międzywojenne) wykorzystywanych w ruchu pasażerskim: 94 km zasadnicze odcinki: Dukszty Wąskotorowe - Opsa - Brasław - Druja Wąskotorowa normalnotorowe stacje styczne: Dukszty obecny status linii: ➗ rok 1964 - zakończenie przewozów pasażerskich ❌ rok 1971 - likwidacja linii uwagi: Po roku 1944 linia znalazła się na terytorium ZSRS. 15 (48). Nowogródzka Kolej Wąskotorowa województwo: nowogródzkie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1916 szerokość toru: 600 mm przebudowana w roku 1957 (administracja ZSRS) na 750 mm największa łączna długość: 63 km długość linii (dwudziestolecie międzywojenne) wykorzystywanych w ruchu pasażerskim: 63 km zasadnicze odcinki: Nowojelnia Wąska - Zarój - Skrzydlewo - Lubcz Skrzydlewo - Nowogródek normalnotorowe stacje styczne: Nowojelnia obecny status linii: ➗ rok 1966 - zakończenie przewozów ❌ rok 1966 - likwidacja linii uwagi: W latach 30-tych planowano przebudowę odcinka Nowojelnia - Nowogródek na normalną szerokość toru. Nowogródek w dwudziestoleciu międzywojennym był (i pozostał) jedynym miastem wojewódzkim w Polsce bez kolei normalnotorowej. Po roku 1944 linia znalazła się na terytorium ZSRS. 16 (49). Podlaska Kolej Dojazdowa województwo: lubelskie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1917 szerokość toru: 750 mm największa łączna długość: 59 km długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim: 51 km zasadnicze odcinki: Biała Podlaska Wąskotorowa - Roskosz - Rokitno Podlaskie - Janów Podlaski Roskosz - Leśna Podlaska - Konstantynów normalnotorowe stacje styczne: Biała Podlaska obecny status linii: ➗ rok 1967 - zakończenie przewozów ❌ rok 1971 - likwidacja linii uwagi: Głównym aspektem funkcjonowania kolejki w czasach PRL były bardzo zróżnicowane przewozy gospodarczo - towarowe. 17 (50). Wigierska Kolej Wąskotorowa województwo: podlaskie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1917 szerokość toru: 600 mm największa łączna długość: około 50 km długość linii wykorzystywanych w ruchu turystycznym: 10 km zasadnicze odcinki: Płociczno Tartak - Zelwa normalnotorowe stacje styczne: Płociczno obecny status linii: ➗ rok 1989 - zakończenie przewozów gospodarczo - towarowych i postępująca dewastacja linii ✅ rok 2001 - uruchomienie pasażerskiego ruchu turystycznego uwagi: W roku 1991 odcinek Płociczno Tartak - Głęboki Bród został wpisany do rejestru zabytków. Obecnie Wigierska KW kursuje (ruch turystyczny) na odcinku Płociczno Tartak - Krusznik (10 km). 18 (51). Kolej leśna Puszczy Białowieskiej województwo: podlaskie oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii: rok 1917 szerokość toru: 600 mm największa łączna długość: około 200 km długość linii wykorzystywanych w ruchu turystycznym: 20 km zasadnicze odcinki: wskazanie takich odcinków w konkretnym przypadku kolejki funkcjonującej na terenie Puszczy Białowieskiej jest z powodów zasadniczych niemożliwe normalnotorowe stacje styczne: Hajnówka obecny status linii: ➗ rok 1995 (data niepewna) - zakończenie przewozów gospodarczo - towarowych ✅ rok 1995 (data niepewna) - uruchomienie pasażerskiego ruchu turystycznego uwagi: Największa długość sieci po roku 1945 związana z podziałem Puszczy Białowieskiej pomiędzy Polskę i ZSRS to około 160 km. Obecnie kolejka w Puszczy Białowieskiej kursuje (ruch turystyczny) tylko na odcinku Hajnówka Wąskotorowa - Topiło (11 km). Odcinek z Hajnówki Wąskotorowej do Kosego Mostu jest nieczynny - chociaż istnieje.

Strona główna | Koleje wąskotorowe w Polsce - wstęp | Mapa serwisu
Ostatnia modyfikacja strony: 8 maja 2023	2004 - 2024 © Paweł Niedomagała All rights reserved.	Czas generowania strony: 0.399 sek